به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب،استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یکی از استان های هدف گردشگری در منطقه جنوب کشور سالانه شاهد حضور گردشگران و مسافران زیادی است که یکی از ویژگی های بارز این استان طبیعت بکر و دلنواز بوده که با انواع پوشش گیاهی آراسته شده است.
بیشترین درختان این پوشش گیاهی را بلوط تشکیل داده که بخشی از بار تاریخی و فرهنگی این دیار را در خود جای داده و گویی درخت بلوط با فرهنگ این مردم اجین شده است،درختان بلوط در استان کهگیلویه و بویراحمد از دیرباز نه به عنوان یک درخت بلکه عضوی از زندگی مردم این دیار بوده تا جایی که سایه این درخت سقف خانه آن ها، ثمرش قوت لایموت و برگ و شاخه و هیزمش مایحتاج زندگی این مردمان بوده است.
درخت بلوط که به عنوان نماد فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته می شود در سال های گذشته شاهد بی مهری های زیادی بوده تا جایی که احداث جاده ها،چرای بی رویه دام ها، عامل انسانی، تهیه هیزم، عبور خطوط لوله گاز و بیمارهای های درختان بلوط در سال های گذشته ضربه های جبران ناپذیری به این درخت و طبیعت این سرزمین زده است.
اما با همه این بی مهری ها هنوز هم می توان سایه سار درختان سر به فلک کشیده بلوط را در جای جای این استان مشاهده کرد که به رغم رنگ زردی که بر چهره دارند ولی ایستاده اند و هنوز هم یادآور خاطرات خوب و بد برای مردمان این دیار هستند.
درخت بلوط ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم سرزمین چهارفصل دارد و اکنون نیز می توان مهر انسان به این درخت را در گوشه هایی از این استان مشاهده کرد؛ تا جایی که این درختان بدون کمترین بی مهری و با حمایت کامل مردم به حیات خویش ادامه می دهند و به تندیس های زنده آن ها تبدیل شده اند.
باید توجه داشت که درخت بلوط در ایران به سه دسته کلی تقسیم می شودکه دسته ای تحت عنوان بلوط « مازو» یا« بلند مازو» و یا « دارمازو» که این گونه در سه استان شمالی کشور می رویدو دسته دیگر که بومی ایران نیست، در برخی از شهرهای استان گیلان ظاهراً دیده شده است، « شاه بلوط » نام دارد که خود زیر گونه ها و واریته هایی دارد.
نوع سوم و نوع غالب بلوط در ایران، «پرسیکا» یا « بلوط ایرانی» است که خاص منطقه زاگرس است واین بلوط نیز خود دارای زیرگونه ها و «واریته» های متعددی است که دویست گونه از این گیاه شناسایی شده ودر دنیا به طور کلی ششصد تا از این زیرگونه ها تا کنون شناسایی شده اند.
در ایران برآورد شده است که تعداد اصله های بلوط دومیلیارد اصله است که با توجه به برآوردهایی که صورت گرفته است، این تعداد قرین به صحت است و استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن سیصد میلیون اصله بلوط از نوع اخیر، در کشور مقام اول را به خود اختصاص می دهد.
درخت بلوط در مناطق معتدل کوهستانی و در ارتفاع بین ۱۲۰۰ تا ۲۴۰۰ متر از سطح دریای آزاد می روید، بلوط درختی است که به دو صورت « شاخه زاد» و « دانه زاد» رشد می کند، اما دارای رشد کند و بطئی است،این گیاه بر اساس گزارش فائو، بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سال عمر دارد.
در زاگرس از گذشته های بسیار دور درخت بلوط نیازهای اساسی عشایر و روستاهای این مناطق را برآورده می ساخته است و در زمینه خوراک دام و انسان این گیاه دارای اهمیت فراوان بوده است، دانه های گیاه بلوط غذای خوبی برای تغذیه دام ها در زمستان است و این گیاه دارای پروتیئنی نزدیک به جو و ذرت بوده که از نظر غذایی دارای اهمیت است.
اگرچه باید بر درختان کهنسال و راست قامت بلوطی که درمناطق مختلف استان کهگیلویه و بویراحمد« ایستاده می میرند» نوحه سر دارد و خاک عزا بر سر زد،دیگر از بلوط های سرزمین زاگرس چیزی باقی نمانده است. درختانی بی رمق که با کُند بادی از پای در می آیند. بدنی سوخته و تفتیده، محل در آمد یک مشت آدم بی کار و بی حال که با سوختن شیره جان این درختان منقل های بی شماری را روشن و داغ می کنند.
امروز نیز طبیعت و منابع ملی کهگیلویه و بویراحمد به بهانه چرای دام و پر کردن آتش بلال فروشان این بار با دستهای پنهانی تخریب و به تاراج میرود،بلوط میراث کهن منطقه زاگرس است و اگر کاشان را به اسم گلاب آن میشناسند بلوط معرف حوزه زاگرس نشین و برگ بلوط نماد استان کهگیلویه وبویراحمد است.
کهگیلویه وبویراحمد با داشتن ۲۰ درصد از جنگلهای حوزه زاگرس یعنی یک میلیون هکتار جنگل از وسعت ۵ میلیونی جنگلهای زاگراس همواره محل جنگ و ستیز طبیعت دوستان و زمین خواران بوده است و حدود ۸۰ درصد پوشش جنگلی استان زیرپوشش بلوط و ۲۰ درصد باقی مانده شامل درختچههای بنه، ارس، زالزالک، زبان گنجشک، کیکمه و بادام وحشی است.
هر ساله تعداد زیادی از درختان بلوط به علت آفت زغالی یا بروز سایر بیماریها ، قطع بی رویه درختان به دلایل مختلف ساخت و ساز، احداث جاده ارتباطی، تعریض زمینهای کشاورزی، خانه سازی، ایجاد سنگ شکنهای کوهی، تهیه ذغال توسط اهالی روستایی و بومی، آتش روشن کردن گردشگران در طبیعت، کوهخواری و زمینخواری از بین میرود. اما این بار قطع درختان برای احشام و توسط بلال فروش ها شاید سناریوی جدیدی برای مافیای زمینخواری باشد.
یکی از سوغاتیهای گردشگران در دل طبیعت این استان متاسفانه روشن کردن آتش در طبیعت و رها کردن آن و سوختن جنگلهای کهگیلویه و بویراحمد در جهل و نادانی برخی از این افراد است اما براساس شواهد و دلایل برخی از آتش سوزیها در جنگلهای استان عمدی بود و گامی از سوی زمین خواران بوده است.
درحالی که به گفته کارشناسان رشد و تکامل یک نیمچه بلوط ۱۰۰تا ۱۵۰سال طول میکشد گاهی یک فرد به علت عدم آگاهی درختان بسیاری را فقط برای روشن کردن آتش کوچکی و تامین غذای روزانه احشام خود نابود میکند و بی خبر از اینکه سالها باید بگذرد تا شاید دوباره این درخت رویشی داشته باشد.
کمتر از ۱۰۰ جنگلبان برای مراقبت از این وسعت جنگل در کهگیلویه وبویراحمد وجود دارد که بسیار پایین تر از استاندارد جهانی است. و براساس استاندارد باید برای هر هفت هزار هکتار جنگل یک جنگلبان وجود داشته باشد و در حالی در این استان برای هر ۶۰ هزار هکتار تنها یک جنگلبان دارد.
گودرز باقری معاون منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد پیشتر در نشست کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی حوزه پدافند غیرعامل گفته بود: خشکسالی، ریزگردها، تغییر اقلیم و دخالتهای انسانی طی سال گذشته اثرات سویی بر جنگلهای زاگرس از جمله استان کهگیلویه و بویراحمد گذاشته است و منجر به کاهش سطح و درصد تاج پوشش و زادآوری طبیعی شده است.
وی به بیماری خشکیدگی درختان بلوط اشاره کرد و افزود: کانونهای آلودگی این بیماری از سال 91 تاکنون در میمند دنا، سیسخت، ده برآفتاب بویراحمد، کهگیلویه، لنده، کوه سیاه لنده و خائیز، گچساران، باشت و بوستان بوده است که این بیماری منجر به خشیکدگی 85 هزار هکتار از اراضی جنگلی استان شده است.
باقری با بیان اینکه جنگلهای استان همچنان دچار آفت هستند، افزود: خشکیدگی درختان بلوط به دلیل بیماری ذغالی و همچنین وجود آفت سوسک چوبخوار بوده که در 3 هزار و 726 هکتار از جنگلهای بلوط شاهد شدت این بیماری هستیم.
این مسؤول به برخی اقدامات صورت گرفته برای مقابله با این بیماری خبر داد و گفت: اجرای طرح پایلوت در سطح 10 هکتار از کانونهای آلوده به خشکیدگی در مناطق حفاظت شده کوه خائیز، شناسایی و تهیه نقشه مناطق آلوده به بیماری در سطح 85 هزار هکتار، حذف پایههای خشک، آفت زده و بیمار و انتقال آنها به خارج از جنگل و هرس بهداشتی درختان از جمله اقدامات صورت گرفته در منابع طبیعی استان است.
باقری به سایر اقدامات منابع طبیعی برای مقابله با این بیماری اشاره کرد و گفت: پیشبینی خرید تعداد 20 دستگاه آبگرمکن خورشیدی به منظور اجرای پروژه تغییر الگوی سوخت، اجرای عملیات حفاظت از عرصههای اجرائی در سطح بالغ بر 4 هزار هکتار و پیشبینی انجام مراحل اجرای پروژه کنترل آفات و بیماریهای جنگلی از برنامههای سال 95 بود که عدم اختصاص اعتبار مانع اجرای بسیاری از این برنامهها شده است.
این درحالی است که استان کهگیلویه وبویراحمد به عنوان استان چهار فصل در کشور و جهان شناخته شده و این استان نام خود را مدیون طبیعت بکر و مواهب خدادادی است ،جنگلهای بلوط بخشی از این طبیعت سحر انگیز را شامل میشود که سالانه تعداد زیادی از گردشگران در سایه این درختان میآرامیدند و اگر قطع درختان به هر بهانه و تخریب منابع ملی اینگونه پیشروی کند شاید فردا دیگر درختی نباشد پس میطلبد نه تنها رسانه ملی و محلی استان بلکه دوستداران طبیعت، سازمانهای مردم نهاد و مسئولان ملی و محلی بیش از پیش در راستای نهادینه کردن فرهنگ احترام به درخت و مراقبت از آنها بکوشند تا بیش از این شاهد از بین رفتن منابع و سرمایههای ملی نباشیم.
انتهای پیام/م
نظرات کاربران